 |
| Ateuil en Binoche in de rats over een videoband |
“Volgens mij wil je ze gewoon niet kijken omdat ik ermee gekomen ben”, zeurde ze. “Je wilt van mij niks aannemen. Je wilt het zelf bedacht hebben…”
Dat zette me aan het denken.
“Ik heb toch best veel van jouw films met je gekeken?” wierp ik tenslotte tegen. “En sommige vond ik zelfs goed! We hebben ook best wel dezelfde filmsmaak, Lost Highway en zo… Ik hou gewoon niet van dat zware, dat trage, humorloze zonder echte spanning… Neem nou die Haneke. Best mooi gefilmde beelden, maar ik kom er niet doorheen.”
“Ik vind dat zware en trage van die films juist goed”, zei ze. “Dat hoort ook bij het genre. Dat psychologische… Die onderhuidse spanning.”
Ze impliceerde met deze opmerking dat ik de fijngevoeligheden van de menselijke psyche niet goed aanvoelde, vermoedde ik, terwijl ik de woede in me voelde opstijgen. En dat zulke zware kost te hoog gegrepen was voor een oppervlakkige klootzak als ik.
Dat ging me te ver. Nu had ik wel eens films van (de Oostenrijkse regisseur) Michael Haneke gezien, maar ik wilde hem toch nog een tweede kans geven. Misschien had mijn vriendin gelijk en konden zijn films toch boeien, als je er maar aandachtig en met een onbevangen geest naar keek. Misschien was ik, terwijl ik zijn andere werken bekeek, te onrustig geweest en koesterde ik teveel vooroordelen over trage Europese filmhuisfilms.
Dus downloadde ik via Pirate Bay de film Caché (2005), omdat ik ergens had gelezen dat het een psychologische thriller is. En ik hou van psychologische thrillers. Bovendien zou het één van Haneke’s meest toegankelijke films zijn. Caché (verborgen) is een film die zich in Parijs afspeelt, met acteurs die ik wel kon waarderen: Daniël Ateuil en Julliette Binoche, bekend van vele Franse films, zoek ze zelf maar op, als het echtpaar dat steeds anonieme videobanden met daarop beelden van hun eigen huis in de brievenbus krijgt. Misschien niet origineel, maar het idee kon een aardige film opleveren. Ik had er zin in. Bovendien was ik goed gestemd, dus niet onrustig van ziel – helemaal in de juiste toestand om zo’n film met volle aandacht te bekijken.
Voordat ik op de ‘play’-knop van mijn GOM Player klikte, belde ik mijn vriendin.
“Weet je wat ik heb gedownload?” vroeg ik triomfantelijk. “Een film van Haneke! Caché!”
Die kende ze wel, al had ze ’m heel lang geleden gezien. Ze herinnerde zich er niet veel van.
“Was dat niet dat over een man en een vrouw die de hele tijd vreemde videobanden in de bus krijgen?”
“Ja precies!”
“Net als Lost Highway”, waarschuwde ze me. “Maar dan zonder het surrealistische…”
“Ik ga hem kijken”, zei ik dapper. “Het lijkt me wel een leuke film.”
“Hij is volgens mij ook wel zwaar, hoor…”
“Ja, maar hier zit wel een geinig idee in, al is het gejat van Lost Highway…”
We hingen op. Ik liet me door haar niet van de wijs brengen. Ik ging ervoor. Dan zou ze nog wel eens zien!
Het begon goed. Een stilstaand shot van een Parijse straat, waarbij de begincredits, van links naar rechts verschijnend, langzaam het beeld opvulden. Vervolgens bleek dat we naar een video-opname zaten te kijken, toen het beeld ineens teruggespoeld werd. Dit was dus een van die eerder genoemde onheilspellende video-opnames!
Het verhaal wist me de eerste vijftien minuten aardig in de greep te houden. De shots waren kaal, onopgesmukt door enige muziek, de scènes waren traag, de dialogen deprimerend, maar ‘realistisch’ en er was – in de woorden van m’n vriendin – een boel ‘onderkoelde spanning’ tussen Ateuil en Binoche. Maar ergens na een half uur merkte ik dat mijn aandacht verslapte. De traagheid van de scènes leken nauwelijks een ander doel te dienen dan het afremmen van het verhaal. En de dialogen waren dan misschien realistisch – voor zover dat bestaat in een film of boek – maar ook saai omdat ze vrij voorspelbaar verliepen en bij vlagen behoorlijk gekunsteld aandeden, met minutenlange uitweidingen die nergens toe leidden.
“Kom ter zake, verdomme”, riep ik tijdens het gesprek van Daniël Ateuil met de mogelijke filmer van de video-opnamen. Deze man bleek hem van vroeger te kennen, maar Ateuil vroeg hem niet wie hij was. Nee, hij liet die knakker eeuwenlang uitweiden over hoe hij er via zijn tv shows (Ateuil speelt een semi-beroemde TV-persoonlijkheid) achterkwam dat hij Ateuil kende, een opbouw die niet eens tot de onthulling van zijn naam leidde. Nou, als dit soort dialogen van psychologisch inzicht getuigden, dan had ik inderdaad geen psychologisch inzicht. Natuurlijk, de hoofdpersoon vroeg waarschijnlijk niet door omdat hij zelf ook wat te verbergen had. Oké. Maar toch.
Een klein beetje (zwarte) humor had soelaas kunnen brengen tijdens zulke slepende dialogen, maar omdat dat misschien genre- of sfeerbrekend is, koos Haneke voor humorloosheid. De kijker moet werken voor zijn genot en zwoegen voor de intellectuele bevrediging van het besef de film uitgezeten te hebben.
Caché duurt slechts een uur en vijftig minuten, maar ik heb epossen van vier uur bekeken die voor mijn gevoel korter duurden dan de 49 minuten die ik van deze film verdroeg. Jammer dat Haneke een potentieel goed idee zo vakkundig heeft weten te vernaggelen door er zo’n gaapfestijn van te maken.
Al met al geef ik de film een 6,5. Vanwege de stijlvastheid, acteerprestaties en fotografie. En omdat ik vermoed dat het misschien toch nog goed wordt na de 49 minuten die ik gezien heb.
Ik belde mijn vriendin opnieuw en vertelde haar dat ik een recensie ging schrijven waar zij ook een rol in ging spelen.
“Je gaat mij toch niet in een hokje plaatsen waar ik niet in hoor?” vroeg ze. “Die film was zo lang geleden, ik weet niet eens meer of ik ’m goed vond…”
“Welnee”, zei ik. “Het wordt een eerbetoon aan jouw filmpassie en een lofzang op je prikkelende persoonlijkheid.”
En zo gezegd, zo gedaan.
